[:am]
«Վելես» Իրավապաշտպան ՀԿ-ն տեղական նախաձեռնությունների կանադական հիմնադրամի աջակցությամբ պատրաստել է անիմացիոն տեսանյութերի մի շարք վերաբերվող ներառական կառավարմանը Հայաստանում:
Ներառական կառավարման հիմունքներն ու գործնական իմպլեմենտացումը
[:am]
Երևան քաղաքի ընդհանուր իրավասության դատարանը այսօր մերժեց Հասմիկ Սարգսյանի պաշտպանների կողմից ներկայացված բողոքը:
«Վելես» իրավապաշտպան կազմակերպության նախագահ Մարինա Պողոսյանը shabat.am լրատվականի հետ զրույցում ներկայացրեց մանրամասներ:
Երեք անչափահաս երեխաների մայր Հասմիկ Սարգսյանը 10.000 դրամի չափով գողություն կատարելու մեղադրանքով 5 տարվա ազատազրկման է դատապարտվել:
Անդրադառնալով բողոքի մերժմանը՝ Պողոսյանը նշեց. «Մենք նաև տվել էինք հաղորդում Հասմիկի նկատմամբ խոշտանգումների վերաբերյալ, որ կատարվել են քննչական մարմիններում»:
Մեր այն հարցին, թե ինչ խոշտանգումների մասին է խոսքը, Պողոսյանը պատասխանեց. «Ոչինչ չի կարող արդարացնել ոստիկանությունում տեղի ունեցած կտտանքներն ու խոշտանգումները: Հասմիկից ցուցմունքները կորզել են խաբեությամբ, մոլորության մեջ գցելով, ճնշում գործադրելով: Նրան ստիպել են սխալ ցուցմունք տալ գողացված գումարի վերաբերյալ՝ հավատացնելով, որ չի դատվելու: Վախեցրել են, քանոնը կոկորդին են դրել՝ ասել են կխրենք: Առաջարկել են համագործակցել ոստիկանության հետ»:
Իրավապաշտպանը նշում է, որ այս խոշտանգումները տեղի են ունենցել Հասմիկի մանկահասակ երեխայի ներկայությամբ: Պողոսյանը կարծում է, որ օրենքի և բարոյականության հակասություն կա: Նա պատրաստվում է դիմել վերաքննիչ դատարան:
Մարինա Պողոսյանը նշեց, որ փաստաբանների և իրավաբանների կողմից ճնշում է եղել իր վրա. «Ասում էին՝ ես գողի եմ պաշտպանում»:
Իրավապաշտպանը կարծում է. «Այո՛, գողությունը վատ բան է, բայց պետությունը չպետք է թողնի իր քաղաքացուն անտեր ու սոված, մարդը հո՞ չի գնա մեռնի»:
https://shabat.am/am/article/198579/10000-drami-goghutyan-hamar-kiny
[:]
[:am]
Զարուհի Հովհաննիսյան
Իրավապաշտպան, Ընդդեմ կանանց նկատմամբ բռնության կոալիցիայի անդամ
Այսօր մենք հաճախ ենք հանդիպում անձանց ու խմբերի, որոնք հայտնվում են խիստ անհավասար պայմաններում, սակայն մենք անգամ չենք էլ նկատում, որ այդ անձինք ենթարկվում են խտրականության։ Հասարակության լայն շրջանակներն ընդհանրապես անտարբերություն են ցուցաբերում և իրենց ամենօրյա կյանքում խտրականացնում են կանանց, հաշմանդամություն ունեցող անձանց, ազգային, կրոնական, սեռական փոքրամասնություններին, ծերերին, երեխաներին, աղքատներին, իրենցից տարբերվող, այլ կարծիք ու տեսակետ ունեցողներին։ «Կնոջ տեղը խոհանոցն է», «Աղքատ երեխան չի կարող ստանալ լավ կրթություն», «Հաշմանդաություն ունեցողը չի կարող ազատ տեղաշարժվել», «Այս մարդը եղել է դատապարտված, նա չի կարող աշխատանք գտնել», «Հայաստանում հայեր պիտի ապրեն» և այլն։ Մենք կարող ենք ամեն օր հնչեցնել այս սովորական դարձած արտահայտություններն ու չնկատել, որ կանայք ունեն հավասար իրավունքներ ու ցանկանում են իրացվել, մասնակցել որոշումների կայացմանը, աղքատ երեխան պետք է ստանա լավ կրթություն, հենաշարժողական խնդիր ունեցող անձանց համար հանրային տարածքները պետք է լինեն մատչելի, նախկին դատապարտյալին անհրաժեշտ է աշխատանք, որպեսզի նա ստիպված չլինի նորից կանգնել հանցավոր ճանապահին, իսկ Հայաստանում բացի հայերից ապրում են և կարող են ապրել այլ ազգեր։ Փորձագիտական շրջանակները գտնում են, որ խտրականությունը հիմնականում ավանդապաշտական մտածողության և մոտեցումների պահպանման արդյունք է, և այդ մտածողությունը նաև իրազեկված չլինելու, գիտելիքի պակասի հետևանք է։ Հասարակությունը խտրականությունը որպես խնդիր չի դիտարկում, որովհետև չունի խտրական վերաբերմունքի մասին որևէ պատկերացում, գիտելիք: Գիտելիքի պակասը ամենամեծ բացն է, որը չեն լրացնում ոչ կրթության, ոչ էլ զանգվածային լրատվության միջոցներով։ Եվ միայն գիտելիքն է այն բանալին, որը կարող է փոխել մարդկանց ավանդական պատկերացումը, հանգեցնելով իրավական գիտակցության, ապա նաև կայուն արժեհամակարգի ձևավորման։ Հաճախ հասարակական լայն շրջանակներն այս կամ այն սոցիալական խմբի նկատմամբ ունեն խտրական մոտեցում, որովհետև իրապես կամ օբյեկտիվորեն տեղեկացված չեն այդ խմբերի այս կամ այն կերպ տարբերակվող հատկանիշների մասին, և ուստի, ունեն ներքին վախեր կամ կարծրատիպեր: Այդ կարծրատիպերը պայմանավորված են պատմական ընթացքով, որը թեև անցել է որոշակի էվոլյուցիոն ճանապարհ, սակայն հանրային գիտակցության վերափոխման մակարդակում չի ամրապնդվել։
Դիտարկենք խտրականության ենթարկվող մեկ խմբի՝ հաշմանդամություն ունեցող անձանց վերաբերյալ ընկալումներն ու փորձենք հասկանալ, թե ինչպես են դրանք փոփոխվել գիտական մակարդակում, սակայն հանրային ընկալումներում հաճախ հանդիպում ենք ավանդապաշտական մոտեցումների։
Օրինակ՝ հաշմանդամության ընկալման կրոնական մոդելը պատմականորեն ամենահինն ու երկարամյան է: Այն հաշմանդամությունը դիտարկում է որպես խայտառակություն, գործած մեղքերի դիմաց՝ Աստծո պատիժ: Թեև այսօր այդ ընկալումը պետք է որ արդիական չլիներ, այնուամենայնիվ, հանրային տարբեր շերտերի մշակութային պատկերացումներում և ենթամշակույթներում հաշմանդամությունը կապվում է ամոթի, մեղքի զգացումի և ցածր սոցիալական կարգավիճակի հետ՝ զրկելով հաշմանդամություն ունեցող անձանց և հաճախ նաև նրանց ընտանիքները հասարակական կյանքին մասնակցության հնարավորությունից: Հաշմանդամության ընկալման կրոնական մոդելը եղել է ամենատևականը և իր անջնջելի հետքն է թողել տարբեր ազգերի մշակույթում և սովորույթներում։
Լուսավորականության շարժման ու լուսավորական գաղափարների ներհոսքին զուգընթաց՝ գիտության, մասնավորապես բժշկության զարգացման շնորհիվ ձևավորվեց հաշմանդամության ընկալման բժշկական մոդելը: Այն դիտարկում է մարդկանց միջև ֆիզիկական և հոգեկան բնույթի տարբերությունները բժշկական հայեցակարգի ներքո՝ որպես ախտաբանական շեղում, արատ, այսինքն՝ ոչ լիարժեքություն, իսկ հաշմանդամություն ունեցող անձն ընկալվում է որպես հիվանդ, ուստի, կախվածության մեջ է ընկնում բժշկից, առողջապահական կամ այլ համակարգից: Ըստ բժշկական մոդելի՝ հաշմանդամություն ունեցող անձը հասարակությունից բացառված անձ է, որն ի վիճակի չէ անկախ ապրելու, չի ստանձնում պատասխանատվություն և պարտականություններ հասարակության առջև։ Հաշմանդամին համարում են անգործունակ և բացառում են սոցիալական հաղորդակցությունից: Բժշկական մոդելը խթանում է հատուկ մեկուսացած հաստատությունների և շտկող բնույթի ծառայությունների ցանցի զարգացումն ու տարածումը, այլ ոչ սոցիալական միջավայրում առկա խոչընդոտների վերացումն ու ներառումը:
Հաշմանդամության վերականգնողական մոդելը բժշկական մոդելի տրամաբանական շարունակությունն է, իսկ երբեմն դիտարկվում է որպես բժշկական մոդելի տարատեսակ: Այս մոդելի ձևավորման պատճառը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի հետևանքով հաշմանդամություն ունեցող անձանց թվի կտրուկ աճն էր: Նրանք բուժման, հոգեբանական թերապիայի, հասարակություն ներառվելու, հատուկ պետական հոգածության, աշխատանքային գործունեությանը վերադառնալու, աշխատանքային քվոտաների կարիք ունեին: Լինելով նորարարական՝ այս մոտեցումը, այդուհանդերձ, սոցիալական ինստիտուտները հաշմանդամություն ունեցող անձանց կարիքներին հարմարեցնելու փոխարեն նրանց հիմնականում մեկուսացնում էր հատուկ հաստատություններում, որոնք հաշմանդամություն չունեցող հանրության հետ գրեթե չէին առնչվում, ուստի, կարիք եղավ վերանայելու այս մոտեցումը և առաջ եկավ սոցիալական մոդելը։ Այն չի հերքում ֆիզիոլոգիական տարբերությունների առկայությունը և գտնում է, որ մարդկանց կարգավիճակի էական բարելավում հնարավոր չէ, առանց հասարակության կառուցվածքի փոփոխության: Սոցիալական մոդելի այս ձևաչափը կնպաստի կարծրատիպերի՝ որպես հաշմանդամություն ունեցող անձանց ներառման խոչընդոտի վերացմանը: Սոցիալական մոդելի զարգացման արդյունք է քաղաքացիական իրավունքների մոդելը: Այն ներկայումս լայն տարածում է ստացել ամբողջ առաջադեմ աշխարհում: Այն ոչ միայն լիարժեք պաշտպանում է հաշմանդամ անձանց քաղաքացիական իրավունքները, այլև նպաստում է նրանց սոցիալական կարգավիճակի բարձրացմանը և սոցիալական ներառմանը՝ ստեղծելով ամբողջ հասարակության շարունակական հումանիզացման նախադրյալներ։
Այս կրոնականից-գիտական փոփոխության ճանապարհը, որը ներկայացվեց խտրականության ենթարկվող ընդամենը մեկ խմբի օրինակով, ապացույցն է այն փորձագիտական գնահատականի, ըստ որի հենց գիտելիքի պակասը կամ տեղակացվածության ցածր մակարդակն է ծնում վախեր, որոնք դրդում են մարդկանց պարփակվել, պատնեշվել և առաջնորդվել դեռևս կրոնական ընկալումներից մշակույթներում արմատացած վնասակար կարծրատիպերով։ Հանրային ընկալումներում ավանդականից անցումը դեպի իրավական պատկերացումների, որտեղ կվերափոխվեն ու կհաղթահարվեն խտրական ընկալումնեը, կբերի մարդկության զարգացմումը մի նոր հարթություն, որն անցում է խտրականություն մտածելակերպից դեպի ներառականության։
Խտրականության արգելք․ Իրավական հիմքերը
Խտրականության արգելքը համարվում է միջազգային իրավունքի հիմնարար և անքակտելի սկզբունքներից մեկը, առանց որի հնարավոր չէ պատկերացնել հավասարության հիմքով անձանց իրավունքների և ազատությունների իրականացումը ցանկացած ժողովրդավարական հասարակությունում: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո, երբ մարդկությունն ականատեսը եղավ խտրականության ծայրահեղ ու սարսափազդու դրսևորումների, 1948 թվականին Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրով սահմանվեց, որ բոլոր մարդիկ ծնվում են ազատ ու հավասար` իրենց արժանապատվությամբ ու իրավունքներով, և այդ իրավունքներն ու ազատությունները պետք է գործադրվեն առանց որևէ խտրականության՝ անկախ ռասայից, մաշկի գույնից, սեռից, լեզվից, կրոնից, քաղաքական կամ այլ համոզմունքներից, ազգային կամ սոցիալական ծագումից, ունեցվածքից, դասային պատկանելությունից կամ որևէ այլ կարգավիճակից: Այնուհետև այս սկզբունքն ամրագրվեց Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայում, նաև բոլոր միջազգային հիմնարար պայմանագրերում, որոնք վավերացվել կամ հաստատվել են Հայաստանի Հանրապետության կողմից` անկախության հռչակման առաջին իսկ տարիներին: Այսպես, օրինակ, «Ռասայական խտրականության բոլոր ձևերի վերացման մասին» կոնվենցիայի նպատակը ռասայի, մաշկի գույնի, ցեղային, ազգային կամ էթնիկական ծագման հատկանիշների հիմքով խտրականության արգելումն է, «Կանանց նկատմամբ խտրականության բոլոր ձևերի վերացման մասին» կոնվենցիան կոչված է պայքարելու կանանց նկատմամբ խտրականության դրսևորումների դեմ, և այլն:
Ներպետական օրենսդրության մեջ խտրականության արգելքն ամրագրված է ՀՀ Սահմանադրության 29-րդ հոդվածում, ըստ որի․
Խտրականությունը, կախված սեռից, ռասայից, մաշկի գույնից, էթնիկ կամ սոցիալական ծագումից, գենետիկական հատկանիշներից, լեզվից, կրոնից, աշխարհայացքից, քաղաքական կամ այլ հայացքներից, ազգային փոքրամասնությանը պատկանելությունից, գույքային վիճակից, ծնունդից, հաշմանդամությունից, տարիքից կամ անձնական կամ սոցիալական բնույթի այլ հանգամանքներից, արգելվում է: Ընդ որում, ՀՀ Սահմանադրությունն առանձին հոդվածով անդրադառնում է նաև գենդերային հավասարությանը, 30-րդ հոդվածով ընդգծելով․
Կանայք եւ տղամարդիկ իրավահավասար են:
Այս սահմանադրական դրույթն ամրապնդվում է նաև «Կանանց և տղամարդկանց հավասար իրավունքների և հավասար հնարավորությունների մասին» ՀՀ օրենքով, որը կարգավորում է գենդերային հիմքով խտրականությունը։ Սակայն ՀՀ ներպետական օրենսդրությունը արտահայտում է խտրականության արգելքի ողջ տեսության միայն չնչին մասը։ Բազմաթիվ հասկացություններ, սկզբունքներ, չափանիշներ ու չափորոշիչներ, որոնք կոչված են պաշտպանելու անձին խտրական վերաբերմունքից, բացակայում են մեր ազգային իրավական համակարգում և պրակտիկայում։ Դրա պատճառը, առաջին հերթին, այն է, որ Հայաստանի Հանրապետությունում բացակայում է խտրականության արգելքի մասին առանձին օրենք։ Փոխարենը՝ խտրականության արգելք սահմանող նորմերը ստանդարտ ձևակերպումներով ցրված են բազմաթիվ օրենքներում և, որպես այդպիսին, անկարող են ապահովել իրավական պաշտպանության միասնական, ամբողջական և արդյունավետ համակարգ։
Լիարժեք հավասարություն և ներառականություն
Արդյո՞ք օրենքի առջև հավասարության սկզբունքը նշանակում է բացարձակ հավասարություն։ Անձի հանդեպ հավասար վերաբերմունքը,առանց հաշվի առնելու անձնական, կոնկրետ հանգամանքները,նշանակում է հարաբերական հավասարություն, այսինքն հավասարներին՝ հավասար, իսկ անհավասարներին՝ անհավասար վերաբերմունք ցուցաբերելու սկզբունք։ Օրինակ, ըստ ՀՀ ընտրական օրենսգրքի 2-րդ հոդվածի, Հայաստանի Հանրապետությունում ընտրելու իրավունք ունեն քվեարկության անցկացման օրը Հայաստանի Հանրապետության 18 տարին լրացած քաղաքացիները: Այդ իրավունքը տարածվում է բոլորի վրա, առանց բացառության, սակայն երբ մենք ընտրական տեղամասը տեղադրում ենք անմատչելի շինության երկրորդ հարկում, հենաշարժողական խնդիր ունեցող անձը, որը սայլակով է և ֆիզիկապես չի կարող ընտրատեղամաս բարձրանալ, ըստ էության, չի իրականացնում իր ընտրական իրավունքը: Կան բազմաթիվ նման դեպքեր, երբ օրենսդրությունը նախատեսում է իրավահավասարություն, կամ գոնե խտրականություն չի դնում, ինչը նշանակում է, որ ըստ օրենքի հավասարություն կա, սակայն փաստացի մենք չունենք այն մեխանիզմները, որոնք մարդկանց հնարավորություն կտան իրականացնելու իրենց իրավունքները։ Անտեսումը և խտրականությունը ոչ միայն խախտում են մարդու իրավունքները, այլ նաև առաջացնում է դժգոհություն՝ հանրության ներսում, ու հակամարտություններ՝ հանրույթների միջև, որոնք կարող են հանգեցնել նույնիսկ բռնության։ Իսկ կայուն և անցնցում զարգացման համար անհրաժեշտ է խթանել արդար, խաղաղ և ներառական հասարակությունների կառուցումը, ապահովել բոլորի համար արդարության հասանելիություն և բոլոր մակարդակներում ստեղծել արդյունավետ, պատասխանատու ու ներառական հաստատություններ։
[:]
[:am]Օրեր առաջ Երևանի գլխավորճարտարապետ Արթուր Մեսչյանը ասուլիսի ժամանակ հայտարարեց, որ Երևանում շատ շուտով մետրոյի 2 կայարան կկառուցվի: «Վելես» իրավապաշտպան հկ-ի նախագահ Մարինա Պողոսյանի կարծիքով՝ դա այս պահին իրատեսական չէ.«Մետրոյի կառուցումը բավականին մեծ գումարների հետ է կապված: Փորձում են ցանկալին իրականի տեղ ներկայացնել: Միևնույն ժամանակ, ես մտավախություն ունեմ, որ քաղաքապետարանի աշխատակիցների և այլ պաշտոնատար անձանց ստացած պարգևատրումների ֆոնին սա կարող է ուղղակի լինել ժողովրդի ուշադրությունը շեղելու միջոց»:
Մարինա Պողոսյանի խոսքով՝ չպետք է կրկնվի հին ռեժիմի գործելակերպը.«Մարդիկ խոստում են տալիս, ժողովուրդը հավատում է, իսկ մեր ժողովուրդը իրականում հավատացող է, ինչ-որ ժամանակ շեղվում է ուշադրությունը, ուրախանում են և ապրում են այդ խոստմամբ, հետագայում խոստումը չկատարելու համար որևէ մեկը պատասխան չի տալիս: Սա ընդամենը նշանակում է ժողովրդին սխալ ինֆորմացիա տալ»:
«Վելես» հկ-ն տեղեկություն ստանալու հարցում է հղել Երևանի քաղաքապետ Հայկ Մարությանին՝ պարզելու, թե ինչ ֆինանսական աղբյուրներով է կառուցվելու մետրոն, որ կազմակերպությունների հետ են նախագծային աշխատանքները տարվելու, ու երբ է կառուցվելու.«Այսօր կարելի է խոսք տալ, ասել՝ մետրոն կունենանք, բայց, ասենք, 3024 թվականին նոր լինի: Օդից խոստումներ չի կարելի տալ: Մենք ենք տալիս այդ մարդկանց աշխատավարձը մեր հարկերով, հետևաբար պետք է լինենք պահանջատեր, որ իրնեց բոլոր խոստումների համար ներկայացնեն ժամանակագրական պլան, ֆինասավորման աղբյուրներ և այլն»: (Հարցումն ամբողջությամբ՝ ստորև):
Այժմ «Վելես» հկ-ն սպասում է պատասխանին.«Իրականում սա այն դեպքերից է, որ կուզենայի սխալված լինել»,-հավելում է իրավապաշտպանը:
http://politik.am/category/%D5%B6%5%A5%D6%80%D6%84%D5%AB%D5%B6-%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D6%84/[:]
[:am]
[:]
[:am]
«Վելես» Իրավապաշտպան ՀԿ-ն տեղական նախաձեռնությունների կանադական հիմնադրամի աջակցությամբ պատրաստել է տեսանյութերի մի շարք վերաբերվող ներառական կառավարմանը Հայաստանում:
ԱԺ պատգամավոր Մանե Թանդիլյանը ներառականության վերաբերյալ
https://www.youtube.com/watch?v=Byc30F3_S9Y&t=7s[:en]“Veles” human rights NGO, in support with the Canada Fund for Local Initiatives, developed a series of videos on inclusive governance in Armenia․
The deputy to the RA National Assembly Mane Tandilyan comments on the topic of inclusiveness
[:am]Այսօր Հայաստանը նշում է Բանակի օրը. ՀՀ զինված ուժերի կազմավորման 27-րդ տարեդարձն է: Մեր հաղթանակների, խնդիրների և առաջնահերթությունների մասին զրուցելու համար «Առաջին լրատվական»-ը հյուրընկալել է «Վելես» իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպության նախագահ Մարինա Պողոսյանին:
«Եռաբլուր այցելելը մեր բոլորիս պարտականությունն է, բայց լավ կլինի դրա հետ մեկտեղ բանակի հոգսերը կարողանանք ավելի լավ հոգալ տարին 365 կամ 366 օր»,- նկատեց Մարինա Պողոսյանը:
Մեր զրուցակիցը մեզ հարիր չի համարում խոսել ՊՆ պարգևավճարների մասին, որովհետև հանրությունը դրա առթիվ որևէ բողոք չէր ունենա՝ բացի ծափահարությունից. «Մենք կարող ենք խոսել այն մնացած պարգևավճարների մասին, որ պատերազմող երկիր լինելով՝ շատ նախարարություններ, մարզպետարաններ, քաղաքապետարաններ իրենց շռայլություն են թույլ տվել»:
Նա հաստատեց, որ Երևանի քաղաքապետարան հարցում են արել՝ հասկանալու համար, թե բյուջեի որ տողից են կատարվել պարգևավճարները. «Որովհետև ինձ անհասկանալի էր, թե քաղաքապետարանը 1 մլն դոլար, ինչպես գրված է լրատվամիջոցներում, պարգևավճարներն ինչպես է վճարել: Դա իրենց հոր տունը չի և կարաս չի, որ ձեռքը գցեն, ով ում ուզենա՝ տա»:
Մարինա Պողոսյանը ընդգծեց, որ եթե քաղաքապետարանը լիներ պրոդուկտ ստեղծող կազմակերպություն, դա կլիներ իր խնդիրը. «Բայց առանց մեզ հարցնելու մտնել մեր գրպանը և պարգևատրել այդ ահռելի չափերով… Ի՞նչ փոփոխություններ են եղել քաղաքապետարանում, և պարգևատրված մարդիկ իրենց աշխատանքից առավել ի՞նչ գործողություններ են կատարել: Մինչդեռ այդ 1 մլն դոլարով աղետի գոտու քանի ընտանիքի հարց կլուծվեր»:
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում:
[:am]«Վելես» իրավապաշտպան հկ-ի նախագահ Մարինա Պողոսյանը տեղեկատվություն ստանալու հարցում է ուղարկել Երևանի քաղաքապետ Հայկ Մարությանին.«Մենք դիմել ենք Երևանի քաղաքապետին, որպեսզի մեզ տրամադրի տեղեկություններ, թե ինչ չափորոշիչներով են տրվել պարգևատրումները: Այսինք՝ եթե դա աշխատավարձի համար սահմանված գումարն է, պետք է լինի ըստ հաստիքացուցակի»:
Իրավապաշտպանն ասում ՝ խոսակցություններ կային, որ փողոցների կարմիր գծերը պետք է հանվեն, հետո փոխվեց որոշումը՝ մեկնաբանությամբ, թե կարմիր գծերից եղած խնայողությունները կօգտագործվեն Երևանի մանկապարտեզների վերանորոգումների համար.«Ուզում եմ մի բան հասկանալ՝ նախկինում մանկապարտեզները ֆինանսավորում չունեին, և ծնողների գրպանից էին այդ ծախսերը կատարվում: Հարց է առաջանում՝ հիմա արդյո՞ք այդ բոլոր կարիքները հոգացել ենք, որ ավելորդ գումարներ են առաջացել: Սա, իրականում, շատ դատապարտելի է: Ես դա դիտարկում եմ ոչ իրավաչափ»:
Մարինա Պողոսյանն ասում է՝ անհասկանալի է՝ ինչպես են որոշել՝ ով ինչքան աշխատանք է կատարել՝ «կգ»-ով, «սանտիմետրով», «մետրով».«Մարդը, այսպես թե այնպես, պետք է իր աշխատանքային պարտավորությունները 100%-ով կատարի: Եթե չի կատարել, ուրեմն չպետք է ստանա աշխատավարձը: Այսինքն՝ ինչ է դուրս գալիս՝ մենք աշխատավարձ ենք տալիս նրա համար, որ ինքը լա՞վ է աշխատել: Եթե աշխատանքի է ընդունվել, պետք է լավ աշխատի»:
Իրավապաշտպանի կարծիքով՝ նաև համեմատական է պետք՝ նախկինում ինչպե՞ս է կարգավորվել այս գործընթացը.«Եթե սա լիներ որևէ մասնավոր ընկերությունում, այլ հարց կլիներ, բայց քաղաքապետարանն իմ՝ երևանցու հարկով է ապրում, և ես պարտավոր եմ իմանալ՝ իմ տված փողն ում են տվել: Թող պարգևատրեն, ում ուզում են, բայց ոչ մեր հաշվին: Եթե պարզվի, որ մեր տված հարկի մի մասն, օրինակ, օգտագործում եմ պարգևավճարների համար, իմանաք, չտանք»:
Իրավապաշտպանն ասում է, որ տվյալները ենթական են հրապարակման.«Եթե մենք խոսում ենք թափանցիկության ու հաշվետվողականության մասին, ապա մենք պետք է իմանանք՝ որտեղ են օգտագործվում մեր տված հարկերը»:
[:]
[:am]
[:en]25 January, 2019
Guided by provisions of Article 42 (1) of the Constitution of the Republic of Armenia and Article 6 (1) of the Law of the Republic of Armenia on Freedom of Information, I ask you to provide information on the following matters:
1. How many employees of the Yerevan Municipality have been promoted through rewards, cash incentives, gifts or other material values since October 1, 2018?
2. What positions the employees of the Yerevan Municipality who were awarded through rewards, cash incentives, gifts or other material values occupied?
3. To promote through rewarding, cash incentives, gifts, or other material values, what criteria were applied to consider the persons’ composition?
4. What financial resources were used to provide the expenses for the rewards, cash incentives, gifts or other material values for the employees of the Yerevan Municipality? If the budget of the Yerevan Municipality were the source of funding for the above-mentioned expenses, which of the expenditures were envisaged by the budget?
I ask you to respond to the request for information within the time frames defined by law.
Respectfully,
President of “Veles” human rights NGO M. Poghosyan[:]
[:am]
Ասորիները Հայաստանում խնդիրներ չունեն, բոլոր հնարավորությունները ստեղծված են ազգային ինքնությունը պահպանելու համար։ Վստահեցնում է Հայաստանում Արևելքի Ասորական եկեղեցու քահանա Նիկադիմ Յուխանաևը։
Նրա խոսքերով՝ այն դպրոցներում, որտեղ ասորի երեխաներ կան, պետական մակարդակով շաբաթական երեք ժամով դասավանդվում է ասորական լեզուն։ Դրանից հետեւում է, որ ուսուցիչներ են վարձատրվում, այբբենարան է տպագրվում։ Եկեղեցին էլ կազմակերպում է գրքերի վերահրատարակչությունը եւ դպրոցներին բաժանելը։
Ասորական եկեղեցու քահանա Նիկադիմ Յուխանաևը նշում է, որ ասորիների ներգրավածությունը պետական կառավարման համակարգում բավարար մակարդակի է։ Հիմնականում գյուղական համայնքներում բնակվող ասորիների մեծամասնությունը համայնքապետարանում, դպրոցներում եւ այլ պետական համակարգերում են աշխատում։
Երկու տարի առաջ, սակայն, անհանգստություն են ունեցել, երբ սկսել է համայնքների խոշորացումը։ «Համաձայն չենք, որ համայնքները խոշորանան, ասիմիլացիայի կենթարկվեինք։ Կոպիտ ասած՝ ինքնավարություն ունենք այդ գյուղերում, որտեղ ասորիներն են։ Բոլոր հնարավորություններից կարողանում ենք ազատորեն օգտվել, գյուղապետերը, դպրոցի տնօրենները ազգությամբ ասորի են, որը հեշտսցնում է բնակիչների հետ աշխատանքը»,- ասում է Ասորական եկեղեցու քահանան։
Բուհերում նաեւ ասորի դասախոսներ կան, մտածել են նաեւ ասորի ուսանողների մասին, նրանց նույնիսկ անվճար տեղ է հատկացվել ուսման տարիների համար։
«Երեւանի պետական համալսարանի Արեւելագիտության ֆակուլտետի արաբագիտության բաժնում տարեկան մեկ տեղ է անվճար հատկացվում ասորիներին, որպեսզի նրանք արաբերենին զուգահեռ ասորագիտություն ուսումնասիրեն եւ խորանան ասորագիտության, ասորական պատմության մեջ։ Թատերական ինստիտուտում էլ ունեինք ուսանող, հիմա մշակույթի ոլորտում է աշխատում։ Ամենամեծ համայնքում նա արդեն պարի խմբի ղեկավարն է, ազգային պարերն ու երգերն է սովորեցնում երեխաներին»,- հպարտությամբ նշում է Նիկադիմ Յուխանաևը։
Հայաստանի 3000 ասորիները հիմնականում ապրում են Վերին Դվին, Դիմիտրով և Արզնի գյուղերում: Վերին Դվինը համարվում է ասորիներով ամենախիտ բնակեցված գյուղը, այստեղ է գտնվում նաև ասորիների սուրբ Թովմաս եկեղեցին։
Հայաստանում Արևելքի Ասորական եկեղեցու քահանա Նիկադիմ Յուխանաևը նաեւ տեղեկացրեց, որ առաջիկայում մտադիր են վերականգնել 1990-ական թթ-ին ամբողջովին թալանված Վերին Դվին գյուղի մանկապարտեզի շենքը․ «Խորհրդային տարիներին կառուցված շինության միայն պատերն էին մնացել։ Եկեղեցին դա վերցրեց, սեփականաշնորհեց։ Դրանից հետո տանիքն ամբողջովին վերակառուցեցինք, պատերն ամրացրեցինք։ Այն ծառայելու է որպես մանկապարտեզ հայ եւ ասորի երեխաների համար։ Ասորիներ են ապրում գուղում, բայց ունենք եւ հայ ընտանիքներ։ Ասորական համայնքը, եկեղեցու գլխավորությամբ, ամբողջ ծախսերը իր վրա է վերցնում։ Դրսից ֆինանսական օգնություն են տրամադրելու, որպեսզի մենք կարողանանք հավուր պատշաճի պատրաստենք շենքը, եւ նոր ուսումնական տարում երեխաները նոր մանկապարտեզ հաճախեն»։
Ասորիները 2017 թ-ից իրենց ներկայացուցիչն ունեն նաեւ ԱԺ-ում։ Ինչպես նախորդ գումարման, այնպես էլ այս խորհրդարանում, ասորի համայնքը ներկայացնում է Արսեն Միխայլովը։
ԸՕ-ի 95-րդ հոդվածի 9-րդ կետի համաձայն՝ պատգամավորների 4 մանդատ բաշխվում է ազգային փոքրամասնության ներկայացուցիչների միջև` ընտրություններին նախորդող վերջին մարդահամարի տվյալներով առավել մեծ թվով մշտական բնակչություն ունեցող առաջին չորս ազգային փոքրամասնություններից յուրաքանչյուրին մեկ մանդատ սկզբունքով:
«Իմ քայլ»-ը դաշինքի կազմում նոր խորհրդարանում են հայտնվել եզդիական, ասորական, քրդական եւ ռուսական համայնքների ներկայացուցիչները։
Հեղինակ՝ Ս.Պողոսյան
[:]
[:am]
Հայաստանում զանգվածային լրատվամիջոցների առանձնահատկությունների վերաբերյալ խոսելիս անհրաժեշտ է անդրադառնալ վերջին տաս-տասնհինգ տարիների ընթացքում այս ոլորտում տեղի ունեցող իրադարձություններին և տիրող իրավիճակին։
Մինչև ինտերներտ հասանելիության բարելավումը Հայաստանի մեդիա դաշտում գերակշիռ ազդեցություն ունեին հեռուստաընկերությունները, որոնք միջոցներ չէին խնայում լրատվական հաղորդաշարների առաջխաղացման գործում։
Հասարակական կարծիքի ձևավորման գլխավոր դերակատարները գտնվում էին ավտորիտար քաղաքական համակարգ ունեցող իշխանական էլիտայի ձեռքերում, որոնք ԶԼՄ ռեսուրսները ուղղում էին կարևորագույն իրադարձություններից հասարակական կարծիքի շեղմանը և պետական քաղաքականության բացթողումների մեջ մեղադրյալի աթոռին նստեցնում իշխանության երկրորդ և երրորդ էշելոնի պատասխանատուներին։
Ընդդիմադիր հեռուստաընկերությունների սակավությունը կամ գրեթե բացակայությունը թույլ էր տալիս իշխանություններին, հատկապես մարդու իրավունքների ոլորտում, վարել այնպիսի քաղաքականություն, որը հեռու էր այդ իրավունքների պաշտպանությունից, հարգանքից, իսկ սոցիալ-տնտեսական իրավունքների մասին խոսելիս հասարակական կարծիքի առաջնորդները հիմնականում մատուցում էին իշխանության վարկածը։
2010-ական թվականներին ինտերներտ կապի բարելավումը Հայաստանում առաջ բերեց էլեկտրոնային ԶԼՄ-ների բումի, որոնք նույնպես ստեղծվում և առաջնորդվում էին իշխող էլիտայի հետ կապ ունեցող անձանց կողմից (նրանց գործունեության սկզբունքները նույնպես չէին տարբերվում հեռուստաընկերությունների կողմից որդեգրած սկզբունքներց)։ Սակավաթիվ ընդդիմադիր էլեկտրոնային լրատվամիջոցներ փորձում էին թեժ պահել մարդու իրավունքների ոտնահարմարման հետ կապված հարցերը՝ փորձելով հասարակական կարծիք ձևավորել այս հարցերի շուրջ, սակայն <<պալատական>> լրատվամիջոցների քանակը անհամեմատ շատ էր։
Մարդու իրավունքների, հատկապես հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների վերաբերյալ հրապարակումներում նախորդ իշխանության լրատվամիջոցները հիմնականում որդեգրել էին բարեգործական մոդելը և տարբեր՝ բարձր ռեյտինգ ունեցող հաղորդաշարերի ընթացքում փորձում էր միջազգային պարտավորությունների չկատարումը քողարկել հաշմանդամություն ունեցող անձանց հանդեպ խղճահարություն հարուցող լուսաբանումների և հրապարակումների քողի տակ՝ ոչ մի անդրադարձ չկատարելով հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների բնագավառում տիրող անմխիթար վիճակին։
2018 թվականին Հայաստանում տեղի ունեցած թավշյա հեղափոխությունից հետո լրատվամիջոցները, որոնք անմիջականորեն կապված չէին նախկին իշխող էլիտայի ընտանիքի անդամների հետ կամ չէին ղեկավարվում իշխանամետ կուսակցությունների կողմից, հնարավորություն ունեցան ազատորեն ընտրել սեփական վարքագիծը, իսկ այն լրատվամիջոցները, որոնք անմիջապես ղեկավարվում էին նախկին իշխանությունների կողմից տեղավորվեցին ընդդիմադիր դաշտում՝ սկսելով ագրեսիվ քարոզարշավ ներկա իշխանությունների դեմ։
Այս պարագայում մեծ մեդիառեսուրսներ ունեցող նախկին իշխանավորները թիրախավորեցին նոր իշխանության տնտեսական և կադրային քաղաքականությունը և կրկին ետին պլան մղվեցին մարդու իրավունքների մասին լուսաբանումները։
Անկասկած, հետհեղափոխական Հայաստանում ԶԼՄ-ների բնագավառում տիրող իրավիճակը լայնորեն պայմանավորված է քաղաքական իրադարձություններով, իսկ դրանց գերակշիռ մեծամասնությունը պտտվում են կոռուպցիոն սկանդալների բացահայտման, աղմկահարույց ձեռբակալությունների և նոր իշխանությունների կողմից իրականացվող արտաքին և ներքին քաղաքականության անհեռատեսության շուրջը, որոնց հորձանուտում խեղդվում են մարդու սոցիալ-տնտեսական իրավունքների բարձրաձայնումը և դրա մասին պատշաճ հասարակական կարծիքի ձևավորումը։ Սակավաթիվ հրապարակումների դեպքում էլ սոցիալական իրավունքների մասին խոսվում է խտրականություն ստեղծող պաթոսախառը բառապաշարով՝ հիմքում ունենալով քաղաքական դերակատարների շահերը։
Ճիշտ է, քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունները, հատկապես իրավապաշտպան կազմակերպությունները փորձում են լայնորեն օգտագործել համացանցի հնարավորությունը՝ մարդու իրավունքների ոլորտում անհրաժեշտ բարեփոխումների մասին բարձրաձայնելով և փորձելով օգնել նոր ընտրված Կառավարությանը, սակայն այժմ ստեղծվել է մի իրավիճակ, երբ լրատվության տարածման հարցում առաջատար ռեսուրս է դարձել «Ֆեյսբուք» սոցիալական կայքը (ինչն էլ ակտիվորեն օգտագործովում է թե իշխանությանը և թե ընդդիմությանը հարող կեղծ օգտատերերի կողմից)։
Այսպիսի պարագայում նույնպես մարդու սոցիալ-տնտեսական իրավունքների հարցը մղվում է երկրոդ պլան, քանի որ հասարակական կարծիքի առաջնորդների կողմից լրատվական դաշտ նետված գաղափարները կրկին բավական հեռու են մարդու իրավունքների և ազատությունների հանդեպ հարգանքից՝ օրինակ հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին խոսելու բարձրաձայնելու մասին ավելի հաճախ կարելի է հանդիպել խտրականություն և կարծատիպ ստեղծող հրապարակումներ։
«Էխո» հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավապաշտպան կազմակերպությունը պայքարում է նման երևույթների դեմ փնտրելով տեղեկատվության տարածման հնարավոր ուղիներ՝ տարբեր թիրախային խմբերի հետ փոքր հանդիպումների կազմակերպումից մինչև հաշմանդամություն ունեցող անձանց այս կամ այն հիմնահարցին վերաբերող հեռուսատահաղորդումների վերաբերյալ առաջարկությունների ներկայացում և դրանց մասնակցություն։
Հեղինակ՝ Ս. Օհանջանյան
[:]
[:am]
«Վելես» Իրավապաշտպան ՀԿ-ն տեղական նախաձեռնությունների կանադական հիմնադրամի աջակցությամբ պատրաստել է տեսանյութերի մի շարք վերաբերվող ներառական կառավարմանը Հայաստանում:
Ներառական կառավարումը չափազանց կարեւորագույն խնդիր է
[:en]
“Veles” human rights NGO, in support with the Canada Fund for Local Initiatives, developed a series of videos on inclusive governance in Armenia․
The issue of the inclusive governance is extremely vital
https://www.youtube.com/watch?v=KMOOaQuahkY[:]
[:am]
Վերջին օրերին մամուլում հաճախ են շրջանառվում լուրեր, որ ՀՀ նախկին փոխոստիկանապետ, Սյունիքի մարզպետ Հունան Պողոսյանը կդառնա ՀՀ ոստիկանապետ: Այդ մասին Politik.am-ը զրուցել է «Վելես» իրավապաշտպան հկ-ի նախագահ Մարինա Պողոսյանի հետ:
«Հունան Պողոսյանի «շնորհիվ» ոստիկանական համակարգում տարիներ շարունակ եղել են ապօրինություններ, եթե մեղմ ասենք, ու չասենք՝ հանցագործություններ: Եթե այս իրադարձությունը, որը մեք կոչում ենք հեղափոխություն, եղել է նրա համար, որ Հունան Պողոսյանի նմանները դառնան ոստիկանապետ, ապա իզուր ենք փողոց դուրս եկել»,-ասում է իրավապաշտպանը:
Մարինա Պոսոսյանը հույս ունի, որ նման բան չի լինի.«Բայց մեր իրողության մեջ ոչինչ չեմ բացառում: Եթե այդ մարդը ինչ-ինչ պատճառներով դարձավ մեզ համար ստրատեգիական նշանակություն ունեցող մարզի պետ, չի բացառվում, որ ոստիկանապետ էլ կդառնա»,-ասաց իրավապաշտպանը:
[:]
[:am]
ՀՀ Վերաքննիչ քրեական դատարանի դատավոր Ռուզաննա Բարսեղյանը փաստացի ունի իր սեփական տեսլականը նաև օրացույցի վերաբերյալ կամ նույնիսկ թվագրության ընկալման առումով ևս դրսևորում է անձեռնհասություն։
Հունվարի 10 -ին նշանակված հերթական դատական նիստի վերաբերյալ հունվարի 12- ին ստացված ծանուցագրով դատական նիստի ներկայանալը բնականաբար արդի գործող օրացույցի պայմաններում անհնարին էր, սակայն նախկին ռեժիմի սպասավորը այս կերպ է լուծել իր սեփական «վենդետան» իմ կողմից նախորդ (26.12.2018) դատական նիստին իր՝ իբրև դատավոր լինելու անհնարինության վերաբերյալ հնչեցվածի առումով ։ Առանց իմ ներկայության և ծաուցագրի ստացման հավաստիքի միտումնավոր Խախտել է դատավարության մրցակցության սկզբունքը և դատական պաշտպանության իրավունքը (եթե ընդհանրապես տեղյակ է նման հասկացությունների գոյության վերաբերյալ)։
Եվ սա արվել է միտումնավոր ՝ նախկին ռեժիմի այլ սպասավորների քրեական պատասխանատվությունից փրկելու համար։
[:]
